Ontdek het geluid van de Grote Kruisbek

Heb je ooit in het bos gewandeld en een vreemd, knarsend geluid gehoord dat je niet kon plaatsen? Dat zou zomaar de grote kruisbek geluid kunnen zijn, een unieke vogel die vooral voorkomt in de grove den bossen van Nederland.

Je kunt deze bijzondere vogel herkennen aan zijn krachtige, korte ‘kip-kip’ roep die door het bos weergalmt. Met behulp van mobiele apps kun je tegenwoordig eenvoudig vogelgeluiden opnemen en vergelijken om zeker te weten dat het de Loxia pytyopsittacus is die je hoort.

Maak je klaar voor een spannende ontdekkingstocht!

Samenvatting

• De Grote Kruisbek (Loxia pytyopsittacus) maakt een dieper en krachtiger “”kop-kop”” geluid dan de gewone kruisbek.
• Deze zeldzame vogel komt vooral voor in grove dennenbossen en is herkenbaar aan zijn gekruiste snavel.
• In Nederland broedt de Grote Kruisbek niet, met nul broedparen in 2020.
• De grootste invasiejaren waren 1982, 1990 en 2013, wanneer de vogels vanuit de Baltische Staten naar Nederland trekken.
• Tussen 2013-2015 werden nul tot vierhonderd overwinteraars geteld, en de soort valt onder de bescherming van de Europese Vogelrichtlijn.

Het geluid van de Grote Kruisbek

De Grote Kruisbek (Loxia pytyopsittacus) maakt een opvallend geluid dat je kunt herkennen in de Nederlandse naaldbossen. Deze zeldzame vinkachtige produceert een dieper en krachtiger “”kop-kop”” roep dan zijn kleinere neef, de gewone kruisbek (Loxia curvirostra).

Je hoort deze klanken vooral tijdens het foerageren in grove dennen, waar deze vogels met hun gekruiste snavels zaden uit de kegels peuteren. Het geluid draagt ver door de bossen en klinkt als een metalige, harde toon die herhaald wordt.

Mannelijke Grote Kruisbekken zingen daarnaast een melodieus lied tijdens de baltsperiode, vooral in de vroege ochtend. Dit gezang bestaat uit fluitende tonen afgewisseld met zachte triller-geluiden.

Je kunt deze geluiden het beste waarnemen in oude naaldbossen waar deze beschermde soort onder de Europese Vogelrichtlijn voorkomt. Hoewel ze zeldzaam zijn in Nederland, komen ze vaker voor in de Baltische staten waar uitgestrekte dennenbossen groeien.

MijnVogelvinder.nl biedt geluidsopnames die je helpen deze bijzondere vogel te herkennen tijdens je volgende boswandeling.

Hoe het geluid van de Grote Kruisbek te herkennen

Het herkennen van de Grote Kruisbek (Loxia pytyopsittacus) begint bij zijn unieke geluid. Je kunt deze bijzondere vogel onderscheiden van zijn meer voorkomende neef door goed te luisteren naar specifieke kenmerken.

1. De roep klinkt dieper en krachtiger dan die van de gewone kruisbek, met een duidelijk “”kjip-kjip”” geluid.
2. Zanggeluiden bestaan uit een reeks fluitende tonen die vaak in de toppen van grove dennen te horen zijn.
3. Mannetjes produceren een melodieuzer geluid tijdens het baltsen, vooral in de vroege ochtenduren.
4. Het geluid draagt verder dan je zou verwachten, zelfs tot 100 meter in dicht bos.
5. Tijdens het voeden maken deze vogels een zacht krakend geluid terwijl ze dennenkegels bewerken.
6. Anders dan de gewone kruisbek heeft deze soort een iets langzamer ritme in zijn roep.
7. Vluchtroepen klinken als korte, harde “”tut-tut”” geluiden die vaak in series komen.
8. Je hoort deze geluiden meestal in gebieden waar grove dennen groeien, hun favoriete voedselbron.
9. Volgens Sovon Vogelonderzoek Nederland zijn de geluiden het best te horen tijdens rustige ochtenden zonder wind.
10. Kruisbekken communiceren veel tijdens groepsverplaatsingen, wat je helpt om ze te volgen.

Waarnemingen van de Grote Kruisbek in Nederland

De Grote Kruisbek (Loxia pytyopsittacus) komt slechts sporadisch voor in Nederland. Deze vogel broedt niet in ons land, zoals blijkt uit de nul broedparen in 2020. Je kunt deze soort vooral spotten tijdens invasiejaren, waarvan 1982, 1990 en 2013 de grootste waren.

In deze periodes trekken de vogels vanuit de Baltische Staten naar onze regio, op zoek naar voedsel.

Tijdens de winter van 2013-2015 werden tussen nul en vierhonderd overwinteraars geteld. De grove den vormt een belangrijke voedselbron voor deze bijzondere vogels. Als doortrekker is de Grote Kruisbek zeldzaam, met slechts één tot honderd exemplaren tussen 2008 en 2012.

Deze soort valt onder bescherming van de Europese Vogelrichtlijn, wat het belang van waarnemingen voor natuurbescherming onderstreept. Lees in de conclusie meer over hoe je kunt bijdragen aan het behoud van deze zeldzame soort.

Conclusie

Nu weet je hoe het geluid van de Grote Kruisbek klinkt en waar je deze bijzondere vogel kunt spotten in Nederland. Het herkennen van zijn unieke roep helpt je enorm tijdens je volgende natuurwandeling door gebieden met grove den.

Luister goed naar de kenmerkende ‘kip-kip’ tonen wanneer je door de bossen struint waar deze Loxia pytyopsittacus voorkomt. Je vogelkennis is nu completer dankzij deze informatie over een soort die beschermd wordt onder de Europese Vogelrichtlijn.

Ontdek ook het unieke geluid van de Grote Mantelmeeuw.

Veelgestelde Vragen

1. Wat is de grote kruisbek (Loxia pytyopsittacus) en waar komt deze voor in Nederland?

De grote kruisbek is een vogel die vooral voorkomt in de Baltische staten maar soms ook in Nederland te vinden is. Deze vogel heeft een voorkeur voor grove den bossen waar hij voedsel vindt. De soort wordt beschermd onder de Europese Vogelrichtlijn vanwege zijn zeldzaamheid in ons land.

2. Hoe klinkt het geluid van de grote kruisbek?

Het geluid van de grote kruisbek bestaat uit krachtige, metaalachtige roepen die klinken als “”kjip-kjip”” of “”tup-tup””. De zang bevat fluitende tonen en trillende geluiden. Deze geluiden zijn vooral te horen tijdens het broedseizoen in dennenbossen met grove den.

3. Waar kan ik meer informatie vinden over de grote kruisbek?

Meer informatie over de grote kruisbek vind je in het tijdschrift Vogels van Vogelbescherming Nederland. Dit blad bevat regelmatig artikelen over zeldzame soorten zoals de Loxia pytyopsittacus en hun leefgebieden in Nederland en de Baltische staten.

4. Waarom is de grote kruisbek belangrijk voor natuurbescherming?

De grote kruisbek speelt een belangrijke rol in het ecosysteem van grove dennenbossen. Deze vogel valt onder de bescherming van de Europese Vogelrichtlijn. Natuurbeschermers volgen deze soort nauwlettend omdat hij een goede indicator is voor de gezondheid van noordelijke naaldbossen, zoals beschreven in het tijdschrift Vogels.